Czym jest stowarzyszenie i w jakiej formie może działać?
Stowarzyszenie to dobrowolne zrzeszenie grupy ludzi, których najczęściej łączy wspólny cel lub pasja, swoją działalność opiera na pracy społecznej swoich członków. Ten rodzaj organizacji zakładany jest zazwyczaj przez grupę znajomych lub osób, który przyświecają podobne idee, a zrzeszając się chcą poszerzyć zakres swojej działalności. Członkami stowarzyszenia mogą być również osoby małoletnie (16-18 lat), przysługuje im czynne i bierne prawo wyborcze, z tym że w składzie zarządu stowarzyszenia większość muszą stanowić osoby o pełnej zdolności do czynności prawnych.
Podstawowymi aktami prawnymi, które regulują przepisy dotyczące stowarzyszeń są:
– Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (art. 12: „Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji”);
– Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (UPS) (Dz.U. z 2017 r. poz. 210).
Prawo o stowarzyszeniach przewiduje dwie formy stowarzyszeń: stowarzyszenie i stowarzyszenie zwykłe. Stowarzyszenie jest rejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym (tzw. stowarzyszenie rejestrowe), a stowarzyszenia zwykłe są wpisywane do ewidencji stowarzyszeń zwykłych prowadzonej przez starostę.
Stowarzyszenie zwykłe.
Do jego założenia wystarczą trzy pełnoletnie osoby, posiadające obywatelstwo polskie, ponadto w stowarzyszeniu zwykłym mogą zrzeszać się jedynie osoby fizyczne. Tę formę stowarzyszenia rejestrujemy w starostwie powiatowym, które prowadzi odpowiedni rejestr. Stowarzyszenia zwykłe z powodu prostszej struktury organizacyjnej nie mają osobowości prawnej, nie mogą również prowadzić odpłatnej działalności statutowej, ani gospodarczej. Zasady obowiązujące w stowarzyszeniu zwykłym określa sporządzony przez jego członków regulamin działalności, który stanowi najważniejszy dokument stowarzyszenia zwykłego. O jego nazwie i celu działalności decydują członkowie, określają oni również siedzibę stowarzyszenia i teren jego działania. Stowarzyszenie zwykłe reprezentuje przedstawiciel lub zarząd wybrany przez jego członków, jednakże posiadają oni znacznie mniejsze kompetencje niż w przypadku stowarzyszenia rejestrowego.
Stowarzyszenie „rejestrowe”.
Zakładane jest przez co najmniej siedem osób, które podczas zebrania założycielskiego uchwalają statut oraz wybierają ze swojego grona zarząd uprawniony do jego reprezentacji. Stowarzyszenie po zarejestrowaniu w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) uzyskuje osobowość prawną.
Stowarzyszenie rejestrowane w KRS może prowadzić bardzo szeroką działalność statutową, która może być prowadzona w formie nieodpłatnej i odpłatnej działalności pożytku publicznego. Może również prowadzić działalność gospodarczą, która służy pozyskiwaniu funduszy na cele statutowe. Stowarzyszenie rejestrowego może także przyjmować darowizny, ubiegać się o dotacje od administracji publicznej, organizować zbiórki publiczne, przyjmować spadki czy 1% podatku.
O tym, jaką formę stowarzyszenia wybrać – decydują założyciele stowarzyszenia, biorąc pod uwagę przede wszystkim to, czym i jak chcą się zajmować. Podejmując tę decyzję należy pamiętać o tym, że możliwe jest “przerejestrowanie” stowarzyszenia zwykłego w stowarzyszenie zarejestrowane w KRS. Jednakże odwrotna sytuacja nie jest możliwa. Nie można też przekształcić stowarzyszenia w fundację, ani fundacji w stowarzyszenie. Podejmując decyzję, który rodzaj stowarzyszenia chce się założyć, trzeba wziąć pod uwagę swoje potrzeby i zasoby.
Gdzie możesz zwrócić się o pomoc w założeniu stowarzyenia?
Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej|
ul. Mickiewicza 21/23, 10-508 Olsztyn
wamacoop@wamacoop.pl
www.owes.wamacoop.pl
tel. 89 526 43 66, 89 534 31 30
Opracowała
Izabela Makowska
Doradca ds. Przedsiębiorczości
Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Spółdzielczości i Przedsiębiorczości Lokalnej WAMA-COOP